Bolesław I Wysoki (ur. 1127- zm. 1201)
Książę śląski w l. 1163 – 1201
Syn Władysława II Wygnańca i Agnieszki Babenberg.

 

W 1142 r. Bolesław Wysoki ożenił się z Zwienisławą, córką Wszewołoda Olegowicza, księcia kijowskiego. Z małżeństwa tego przyszło na świat dwoje dzieci, Jarosław i Olga. Po śmierci pierwszej żony ożenił się z Krystyną. Małżeństwo zaowocowało narodzinami pięciu synów: Bolesława, Konrada, Jana, Henryka i Władysława oraz dwóch córek: Berty i Adelajdy Zbysławy.

Pierwszą akcję militarną i dyplomatyczną przeprowadził w wieku 18 lat. W 1145 r. z polecenia ojca ruszył na czele polskich posiłków wesprzeć swego teścia Wszewołoda przeciw Włodzimierzowi halickiemu. Wtedy to Wszewołod wysłał Bolesława z misją dyplomatyczną do przywódcy opozycji, Izjasława Mścisławicza, by uzyskać od niego aprobatę przekazania tronu kijowskiego swemu bratu Igorowi. Misja zakończyła się sukcesem.

Rok 1146 był dość fatalny w skutkach dla Bolesława i jego rodziny. Igor utracił tron kijowski, przez co Władysław II stracił cennego sojusznika. Jego miejsce zajął Izjasław Mścisławicz, w którym oparcie miał Bolesław Kędzierzawy, polityczny przeciwnik Władysława II. Tymczasem w kraju doszło do zaostrzenia konfliktu Władysław II z braćmi. Stojący po stronie juniorów Piotr Włostowic, piastujący od czasów Krzywoustego w ważne funkcje na książęcym dworze, został z woli Władysława okaleczony, pozbawiony dóbr i wygnany z kraju. W efekcie tych wydarzeń Władysław II wraz z rodziną musieli uchodzić ze swej ojcowizny. Udali się do Niemiec, gdzie rządy sprawował Konrad III, brat Agnieszki, żony Władysław II. Wygnańcy otrzymali schronienie od cesarza w zamku w Altenburgu saskim.

Od tej pory aż przez siedemnaście lat wiódł Bolesław Wysoki los wygnańca. W tym czasie wspierał Konrada III a po nim jego następcę Fryderyka II Barbarossę w ich politycznych poczynaniach. Prawdopodobnie brał udział w II krucjacie do Ziemi Świętej w latach 1147 – 1149. Uczestniczył także w wyprawach Barbarossy do Italii w latach 1154 – 1155, 1158 – 1162, w których wsławił się tężyzną fizyczną i męstwem w boju.

W 1163 r. Bolesław wraz z rodziną, dzięki pomocy cesarza, powrócił na Śląsk. Początkowo sprawował tu współrządy wraz z bratem, Mieszkiem Plątonogim. Po kilku latach doszło do konfliktu między braćmi. Pierworodny syn Bolesława, Jarosław, stanął po stronie stryja. Obaj domagali się od Bolesława podziału Śląska. W efekcie tych wydarzeń w 1172 r. Bolesław musiał ponownie uchodzić z kraju i szukać pomocy u Barbarossy. W wyniku interwencji cesarskiej Bolesław powrócił na Śląsk. Wtedy to najprawdopodobniej doszło do podziału dzielnicy. Mieszko Plątonogi otrzymał Racibórz a Jarosław Opole. Bolesław Wysoki pozostał panem Wrocławia.

W 1177 r. Bolesław wplątał się dość niefortunnie w wydarzenia, w wyniku których ponownie musiał ratować się ucieczką ze swego księstwa. Mianowicie wraz z biskupem krakowskim Gedką, Kazimierzem Sprawiedliwym i Odonem, synem Mieszka Starego wziął udział w buncie Mieszkowi Staremu, który zasiadał wówczas na tronie krakowskim. Wydarzenia te wykorzystał Mieszko Plątonogi, który w Raciborzu udzielił schronienia Staremu, by ponownie wygnać Bolesława z Wrocławia. Na tronie krakowskim usadowił się Kazimierz Sprawiedliwy. U niego to musiał teraz zabiegać Bolesław o pomoc w odzyskaniu własnej dzielnicy. Odzyskał ją kosztem odstąpienia Plątonogiemu kasztelanii bytomskiej i oświęcimskiej. Władztwo Bolesława zostało uszczuplone także o Głogów, który przypadł w udziale jego bratu Konradowi.

Po tych wydarzeniach Bolesław Wysoki porzucił nadzieje na tron krakowski i wobec toczących się o stolicę walk pozostał bierny. Pod koniec życia pogodził się ze swym pierworodnym Jarosławem, a po śmierci tegoż włączył Opole do dawnego księstwa.

Widoczne są pewne związki Bolesława Wysokiego z klasztorem Pforta w Saksonii. Tutaj została pochowana jego matka, Agnieszka Babenberg, żona Zwienisława oraz syn Jan. Mnisi z Pforty towarzyszyli Bolesławowi podczas jego powrotu na Śląsk w 1163 r. Książę osadził ich w Lubiążu, fundując tu zarazem pierwszy na Śląsku klasztor cysterski. W nim to spoczął na wieki w 1201 r. Dziś w prezbiterium kościoła klasztornego w Lubiążu upamiętnia Bolesława Wysokiego płyta nagrobna, wykonana na przełomie XIII i XIV w., a więc w czasach tuż po budowie obecnej świątyni gotyckiej. Pierwotna płyta nagrobna Bolesława Wysokiego został wtórnie użyta, by upamiętnić grób księcia Konrada żagańskiego. Prochy księcia nie zostały jak dotąd odnalezione. W 1945 r. wojska radzieckie zdewastowały groby i zbezcześciły prochy pochowanych w Lubiążu. W trakcie badań odkryto pod płytą Bolesława szczątki wysokiej młodej kobiety, zmarłej na schorzenie kości.